عقاب

این یکی از شعر های مورد علاقه منه. کلی درس توشه. به نظرم به یک بار خوندنش خیلی می ارزه.

گــشت غمنــاک دل و جــان عقاب          چــــو ازو دور شــــد ایّــــام شبــاب

دیـــد کــش دور به انجــــام رسیـد          آفتــــــابـش به لـب بــــام رسـیـــد

بــــایـــد از هستـــی دل بــرگیـــرد          ره ســــوی کشــور دیگـــر گـیـــــرد

خواست تــا چـــاره‌ی نــاچــــار کند          دارویــــی جــویـــــد و در کـــار کنـــد

صبحــگاهــی ز پــی چــــاره‌ی کــار          گـــشت بــر بــاد سبک سیــر سوار

گله کاهنـگ چــرا داشت به دشــت          ناگــه از وحشت پر ولــولــه گـــشت

وان شـبــان بیــــم زده، دل نـــگــران          شــــد پـــی بــــره‌ی نــــوزاده دوان

کبــــک در دامـــن خـــاری آویــــخت          مــار پیــچیــد و بـه سـوراخ گــریخت

آهــــو اِستــــاد و نگــه کــرد و رمیــد          دشـــت را خــط غبـــــاری بـکشیــد

لیــک صیـــاد ســر دیــگـــر داشــت          صیـــد را فــارغ و آســوده گـــذاشت

چــــاره‌ی مــرگ نه کاریـست حقیــر          زنــــده را دل نــشود از جــان سیـــر

صیــــد هــر روزه به چنـــگ آمـــد زود          مــگـــــر آن روز کــه صیـــــاد نبــــود

آشیــان داشـت بر آن دامــن دشت          زاغـکی زشت و بــد انــدام و پـلشت

سـنــگ‌هــا از کـف طــفــلان خــورده          جــان ز صـــد گـــونه بـــلا در بــــرده

ســال‌ها زیستــه افـــزون ز شـــمـار          شـکـــم آگـــنـده ز گـــنـد و مـــــردار

بــــر ســر شـــاخ ورا دیـــد عقــــاب          ز آسمـان سوی زمین شد به شتاب

گـفت که ای دیــده ز ما بــس بیــداد          بـــــا تـــو امـــروز مــــرا کـــار افتــاد

مشــــکلی دارم اگــــر بگشـــــایی          بـکنـــم آنـــچـه تـــو می‌فـرمـــــایی

گـفت: مــــا بنـــده‌ی درگـــاه تـوایم          تـا کـه هستیـــم هـــوا خــواه تـوایم

بنـده آماده بــود، فـرمـان چیـــست؟          جـان به راه تو سپارم، جان چیست؟

دل چـــو در خـــدمت تـــو شــاد کنم          نـنـگـم آیــد کــه ز جـان یــــاد کنــم

ایــن همــه گفت ولی با دل خــویش          گـفتــگــویی دگـــر آورد به پـــــیش

کایـــن ستمکـــار قوی پنجــه کنـــون          از نیـــــازست چـــنیــن زار و زبـــون

لیـــک نـاگــه چـــو غضبـنـاک شـــود          زو حســاب مـن و جـــان پــاک شود

دوستـــی را چـــو نـبـــاشد بنـــیـــاد          حـــــزم را بــــایــد از دســــت نـــداد

در دل خویـــش چــو ایـــن رای گــزید          پـــــر زد و دور تــــرک جــــای گـــزید

زار و افســـرده چنیــــن گفت عقـــاب          کـــه مرا عمــر، حبـابی است بر آب

راست اسـت این که مـــرا تیز پرست          لیــک پـــرواز زمـــان تیــزتـر است

من گذشتم به شتــاب از در و دشت          بــه شتــاب ایّــام از من بگــذشت

گــرچه از عمـــر دل سیــری نیــست          مــرگ مـی‌آید و تـدبیــری نیــست

من در این شوکت و این شهپـر و جاه          عمــرم از چیست بدین حد کوتـاه؟

تـــو بــــدین قــامت و بـــال نـــاســـاز          بـــه چـــه فـن یافتـــه‌ایعمــر دراز؟

پــــدرم از پـــدر خــویــش شنـیــــــد          کـــه یــکی زاغ سیــه روی پــلیــــد

بــا دو صــد حیــله بـه هنــگام شــکار          صــد ره از چنــگش کرده‌ست فــرار

پـــــدرم نیـــز بــه تو دست نیــــافــت          تــا به منــــزلگه جــاوید شتــافـــت

لیــــک هــــنـگام دم بــــاز پـسیـــــن          چـــو تـو بـر شـاخ شدی جایگـــزین

 از ســــر حســـــرت بـــا مـن فرمـــود          کــاین همــان زاغ پلیــدست که بود

عمـــر مــن نیـز بـه یغمــا رفتـه است          یک گل از صـد گل تو نشکفته است

چیــسـت سرمایــه ایــن عمــــر دراز؟          رازی ایــن جاست تو بگشای این راز

زاغ گــــفت : اَر تــــو دریــــن تدبـیـــری          عهـــد کـــن تـــا سخنـــم بپــذیــری

عمرتـان گــرنه پـــذیرد کـم و کـــاست          دگــری را چه گنه کـاین ز شماست؟

ز آسـمـــــان هیـــچ نیــاییــــد فـــــرود          آخـر از ایــن همــه پــرواز چـــه سـود

پــــدر مـــن که پــس از سیــصد و انـد          کــــان انـــدرز بُـــد و دانــــش و پــند

بــــارهـا گـفـت کــه بــر چـــرخ اثیــــر          بــــادهـــا راســـت فـــــراوان تأثیــــر

بــــادهـــا کـــــز زبــــر خــــاک وزنــــد          تــن و جـــان را نرســـاننــد گـــزنــــد

هـــر چـــه از خـــاک شــــوی بـــالاتـر          بـــاد را بیـــش گـــزند است و خـطــر

تــــا بـــدان جــــا که بـــــر اوج افـلاک          آیـــت مـــرگ بـــود پیــــک هـــــلاک

مــــا از آن ســـال بـــسی یافتــه‌ایـم          کــــز بــــلنــدی رخ برتـــافــتــه‌ایـــم

 زاغ را میــــل کـنــــد دل بــه نشیــب          عمــر بسیـارش از آن گشتـه نصیــب

دیـگــر ایـــن خاصیــت مـــردار اسـت          عمــر مـــردار خـــوران بسیـــار است

گـنــد و مــردار بــهیــن درمــان اسـت          چـــاره‌ی درد تــو زان آســان اســت

خیـــز و زیـــن بیـــش ره چــرخ مپــوی          طـعمــه‌ی خــویش بر افـلاک مجوی

نــاودان جــایگــهی سخـت نکـوست          بـــه از آن کنــج حیـاط و لب جوست

مــن کــه صـــد نــکته‌ی نیکـــو دانــم          ره هــــر بــــرزن و هــــر کــــو دانــم

خــــانـــه انــــدر پـــــس باغــی دارم          ونـــــدر آن بــــــاغ ســـراغــی دارم

خــوان گستـــرده الــوانی هــــسـت          خـــوردنی‌هــای فـــراوانــی هــست

آنــــچــه زان زاغ چـنـیـــن داد ســراغ          گنـــد زاری بــــود انــــدر پــس بــــاغ

بــــوی بــــد رفــتـــه از آن تــــا ره دور          مــعـــدن پــشّــه، مــقــــام زنـبــــور

نفــرتــش گــشته بــلای دل و جـــان          ســـوزش و کـــوری دو دیــــده از آن

آن دو هـــمــــراه رســـیــــدنـد از راه          زاغ بــــر سفــره خــود کــرد نــــــگاه

گفـت: خوانی که چنیـن الـوان است          لایـــق مـحـضـــر ایـــن مهمانــست

مـی‌کنــم شکـــر کـه درویــش نیــم          خــجل از مــا حـضـــر خــویــش نیـم

گفــت و بنشست و بخورد از آن گند          تـــا بـیــامــوزد ازو مــهـمــــان پنــــد

عمـــر در اوج فــلـک بــرده بـــه ســر          دم زده در نــــفـــس بــــاد ســـحـــر

ابـــر را دیـــده بـــه زیـــر پــر خویـش          حیـــوان را همــه فرمــانـبـر خـــویش

بــــارهـــا آمـــده شــادان ز ســفــــر          بــه رهــش بستـه فــلک طــاق ظفر

سینــه‌ی کبـــک و تــــذرو و تیــهـــو          تـــازه و گـــرم شــده طـعـمــــه‌ی او

اینـــک افتـــاده بر این لاشـه و گــنـد          بــــایــــد از زاغ بــیــــامــوزد پـــــند؟

بــوی گــندش دل و جــان تــافته بود          حــــال بیـــماری دق یـــافـــتـــه بود

دلـش از نـفـــرت و بیــــزاری ریـــش          گیج شد، بست دمی دیده‌ی خویش

یـــادش آمــد کـه بـــر آن اوج سپهـر          هست پیــروزی و زیبــایـی و مــهـــر

 فـــــرّ و آزادی و فـتــــح و ظفــرست          نــفـــس خــــرّم بــــاد سحــــرسـت

دیـده بگشود و به هر سو نـگریست          دیـــد گــردش اثری زایــن‌ها نیســت

آنـچـه بـود از همه سو خـواری بــود          وحـشــت و نـفـــرت و بیـــزاری بــود

بـــال بـر هـم زد و بــرجـــست زجـا          گفــت: کــــای یـــار ببــخشـای مــرا

سـال‌هـا بـاش و بـدین عیش بساز          تــــو  و  مــــردار، تــــو  و  عمـــر دراز

مــن نیــم در خــور ایــن مهمــانـی          گــــنــد و مــــردار تــــو را  ارزانــــی

گـــر در اوج فـــلـــکـم بـــایـد مـــرد          عمــر در گـــنــد بــه سـر نتــوان بـرد

 شهپــر شـــاه هـــوا اوج گـــرفـــت          زاغ را دیـــده بـــر او مـــانده شـگـفت

ســوی بــالا شــد و بـــالاتــر شــد          راست بــا مـهــر فـــلــک همسر شد

لـــحظـه‌‌ای چنـد بر این لوح کبــــود          نــقطـه‌ای بـــود و دگـــر هیــچ نبـــود...

   عقاب(پرویز ناتل خانلری)